Tăng trưởng xuất khẩu hồ tiêu bền vững: Đầu tư chế biến sâu

Theo Hiệp hội hồ tiêu Việt Nam (VPA), 10 tháng năm 2013, Việt Nam đã xuất khẩu (XK) 123.000 tấn hồ tiêu, đạt kim ngạch 817 triệu USD, tăng 19,7% về lượng và 17,1% về giá trị so với cùng kỳ năm 2012. VPA dự kiến hết năm 2013, XK hồ tiêu sẽ đạt 125.000 tấn, kim ngạch đạt 850 triệu USD.  Tăng trưởng xuất khẩu Báo cáo của VPA ghi nhận, giai đoạn 2011-2013, ngành hồ tiêu liên tục tăng trưởng XK, từ sản lượng 118.416 tấn năm 2011 tăng lên mức 125.000 tấn năm 2013, chiếm 50% sản lượng tiêu XK của toàn thế giới, kim ngạch ước đạt 850 triệu USD. Tiêu Việt Nam hiện được XK đến hơn 80 quốc gia, vùng lãnh thổ với giá trung bình tiêu đen là 6.471 USD/tấn, tiêu trắng 8.911 USD/tấn. Cả nước hiện có 13 nhà máy chế biến hồ tiêu đạt tiêu chuẩn chất lượng cao, tổng công suất trên 60.000 tấn/ năm, chủng loại bao bì đóng gói đa dạng, thỏa mãn nhu cầu của các thị trường đòi hỏi chất lượng cao như Mỹ, Nhật Bản và châu Âu. Trong 10 tháng năm 2013, Hoa Kỳ và Đức vẫn là hai thị trường lớn nhất của hồ tiêu Việt Nam, chiếm khoảng 31,4% thị phần. Hai thị trường này có mức tăng trưởng mạnh với mức tăng lần lượt là 80,9% và 11,6% về khối lượng; tăng 77,1% và 8,5% về giá trị so với cùng kỳ năm 2012. Ông Đỗ Hà Nam - Chủ tịch VPA cho biết, ngành tiêu Việt Nam hiện giữ vai trò điều tiết lưu thông, bình ổn giá cả cho toàn thế giới, thu nhập và lợi nhuận chủ yếu thuộc về người trồng tiêu, doanh nghiệp kinh doanh XK có hiệu quả. Dự báo năm 2014 tình hình sản xuất XK hồ tiêu tiếp tục ổn định về giá cả với sản lượng 130.000 tấn và kim ngạch 900 triệu USD. Tăng năng suất và đầu tư chế biến sâu Trong nhiều mặt hàng nông sản chủ lực, hồ tiêu chưa lọt vào nhóm hàng có kim ngạch XK đạt 1 tỷ USD/năm, vì thế, để XK bền vững rất cần nâng cao chất lượng nguyên liệu và gia tăng giá trị sản phẩm. Mặc dù, diện tích trồng tiêu những năm qua được mở rộng nhưng sản lượng cũng như chất lượng lại không tăng tương ứng, thậm chí có năm giảm. Thống kê của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho thấy, năm 2011, cả nước có 53.000ha trồng tiêu, đạt sản lượng 125.000 tấn; năm 2012 đạt 57.500ha, sản lượng chỉ đạt 115.000 tấn. Nguyên nhân là do phần lớn diện tích trồng tiêu lại tập trung ở các vùng đất không phù hợp, không đủ điều kiện ứng phó thiên tai, dịch bệnh, khó ứng dụng khoa học kỹ thuật. Phần lớn nông dân canh tác theo tập quán, chưa được trang bị kiến thức cần thiết cho sản xuất theo hướng hữu cơ khiến cho khó lường những nguy cơ tiềm tàng về dịch hại, ảnh hưởng đến chất lượng sản phẩm. Trong khi đó, thị trường nhập khẩu được dự báo sẽ đòi hỏi chất lượng ngày càng khắt khe hơn. Vì thế, mở rộng vùng nguyên liệu nhưng đảm bảo chất lượng giống cây chính là yếu tố đảm bảo cho xuất khẩu bền vững của hạt tiêu Việt Nam.  Bên cạnh đó, phần lớn hạt tiêu XK của Việt Nam mới chỉ ở dạng xuất thô nên giá trị không cao, đặc biệt các DN thường XK tiêu đen có giá trị thấp hơn rất nhiều so với tiêu trắng. Ông Đỗ Hà Nam - Chủ tịch VPA cho rằng, giá trị XK tiêu sẽ tăng thêm rất nhiều nếu các DN đầu tư chế biến sâu. Ngoài ra, các DN cần gia tăng sản xuất tiêu theo tiêu chuẩn của Mỹ (ASTA) bởi loại tiêu này có giá trị cao và rất được các thị trường lớn ưa chuộng. Ông Lê Anh Tuấn, Giám đốc Công ty CP Giám định và chứng nhận hàng hóa Việt Nam cho biết, hiện nay trên thị trường tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp nói chung và hồ tiêu nói riêng đã hình thành xu hướng tạo giá trị gia tăng cho sản phẩm. Đó là chứng nhận đối với sản phẩm có quá trình canh tác thân thiện với môi trường, đảm bảo lợi ích kinh tế và phát triển bền vững. Do đó, cần cấp thiết tổ chức chương trình khảo sát đánh giá toàn diện việc sử dụng và dư lượng thuốc bảo vệ thực vật trên mẫu tiêu Việt Nam nhằm cải tiến kịp thời và củng cố uy tín hồ tiêu Việt Nam. Đồng thời khuyến cáo nông dân hạn chế mở rộng diện tích ở những nơi có điều kiện tự nhiên không phù hợp; cần thiết chuyển từ phát triển về số lượng sang chất lượng, sản xuất theo quy trình GAP, xu hướng hữu cơ bền vững. Một số mô hình sản xuất hồ  tiêu theo GAP ở Gia Lai, Đồng Nai, Bà Rịa - Vũng Tàu đã đáp ứng tốt nhu cầu về chất lượng hạt tiêu đen XK, không sâu mọt, nấm mốc và dư lượng thuốc bảo vệ thực vật dưới ngưỡng quy định. Những mô hình này cần được nhanh chóng nhân rộng. Cạnh đó cần đẩy mạnh xây dựng thương hiệu, xuất xứ địa lý, sớm đưa vào thực hiện từ sản xuất đến XK tạo sự cạnh tranh mạnh mẽ thương mại và hội nhập quốc tế./.   Ông Deepark Shah - Giám đốc điều hành toàn cầu bộ phận tiêu và gia vị của Công ty Olam Việt Nam cho biết, mỗi năm nhu cầu về tiêu tăng thêm 10.000-12.000 tấn và 10 năm tiếp theo, nhu cầu thế giới có thể hơn 450.000 tấn. Vì vậy, ngành hồ tiêu Việt Nam cần có nguồn cung ổn định. Trong đó, cách thức canh tác là quan trọng đảm bảo sự phát triển lâu dài và lợi ích của ngành. Duy Anh

Phát triển nhóm hộ sản xuất hồ tiêu bền vững

VINAGRI News - Nhóm, hộ sản xuất thuộc Dự án “Phát triển sản xuất, tiêu thụ hồ tiêu bền vững”, được thực hiện tại 2 huyện Lộc Ninh và Bù Đốp, thông qua các nhóm hộ gia đình trồng tiêu, từ nay đến năm 2015.

Thông tin từ Sở NNPTNT tỉnh Bình Phước, đơn vị này vừa cùng Tổ chức Sáng kiến thương mại bền vững (IDH), Tổ chức Phát triển Hà Lan (SNV) và Công ty TNHH Chế biến gia vị Nedspice Việt Nam triển khai Dự án “Phát triển sản xuất, tiêu thụ hồ tiêu bền vững”.

Dự án được thực hiện tại 2 huyện Lộc Ninh và Bù Đốp, thông qua các nhóm hộ gia đình trồng tiêu, từ nay đến năm 2015.

Cụ thể, các nông hộ tham gia dự án được tập huấn để áp dụng 10 nguyên tắc tiêu chuẩn canh tác tiêu bền vững của Tổ chức Rainforest Alliance (R.A), như: Hệ thống quản lý môi trường và xã hội; bảo tồn hệ sinh thái; nguồn nước; đối xử công bằng và điều kiện làm việc tốt cho người lao động; quản lý mùa vụ tổng hợp...

Tiêu Việt Nam được nhiều thị trường thế giới ưa chuộng.

Đặc biệt, dự án chỉ cấp chứng chỉ cho các nhóm hộ trồng tiêu, do đó các nông hộ phải tham gia sản xuất, sinh hoạt theo kiểu nhóm hộ. Nếu 1 nông hộ bất kỳ trong 1 nhóm hộ bị phát hiện canh tác tiêu không đạt 10 nguyên tắc tiêu trên thì cả nhóm hộ không được cấp giấy chứng nhận R.A.

Về vấn đề này, một đại diện Trung tâm Khuyến nông tỉnh Bình Phước cho rằng, xưa nay, nông dân trồng tiêu hoàn toàn theo kiểu canh tác hộ gia đình, ít có sự giao lưu, chia sẻ nhiều giữa cộng đồng. Do đó, dự án sẽ là bước giúp nông dân thay đổi tập quán sản xuất, đồng thời quan tâm nhiều hơn tới môi trường xã hội cũng như môi trường tự nhiên xung quanh vùng trồng. 

Ông Phan Văn Đon - Phó Giám đốc Sở NNPTNT cho biết, dự án mong đợi đến năm 2015, có thể tập huấn và chứng nhận cho khoảng 700 hộ sản xuất tiêu ở 2 huyện Lộc Ninh, Bù Đốp. Toàn bộ sản lượng tiêu đạt chứng chỉ R.A, khoảng 1.000 tấn tiêu/năm, sẽ được công ty Nedspice Việt Nam thu mua để chế biến, xuất khẩu. 

Thuận Hải/ Báo NTNN

HUYỆN BUÔN ĐÔN: DIỆN TÍCH HỒ TIÊU VÀ CA CAO TĂNG MẠNH

Theo thống kê của Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Buôn Đôn, đến nay toàn huyện có trên 671 ha tiêu, tăng hơn 131 ha so với cùng kỳ năm 2012.

Những trụ tiêu mới được hạ xuống ở thôn Ea Duất, xã Ea Wer, Buôn Đôn.

Nguyên nhân chính khiến diện tích tiêu tăng nhanh là do trong vài năm trở lại đây, giá tiêu trên thị trường tăng cao và tương đối ổn định nên nhiều hộ dân đã phá bỏ các loại cây trồng kém hiệu quả hoặc đất nương rẫy trồng màu để trồng hồ tiêu. Trước tình hình đó, các cơ quan chức năng của huyện Buôn Đôn đã vận động người dân phát triển cây hồ tiêu theo đúng quy hoạch, không nên phá bỏ các loại cây trồng như cà phê và điều để trồng tiêu một cách ồ ạt mà nên phát triển theo hướng đa cây, đa con; vận động bà con sử dụng các trụ tiêu sống để tránh việc phá rừng làm trụ tiêu; khuyến cáo bà con không nên trồng hồ tiêu ở những vùng đất không thích hợp, nhất là các vùng đất trũng, dễ bị ngập nước, thoát nước kém làm cho vườn tiêu dễ nhiễm bệnh. Các cơ quan chuyên môn cũng hướng dẫn bà con sử dụng các giống tiêu bảo đảm chất lượng, chăm sóc đúng quy trình kỹ thuật để tránh các bệnh thường gặp ở cây tiêu.

Ngoài hồ tiêu, trong năm 2013, diện tích cây ca cao trên địa bàn huyện Buôn Đôn cũng tăng mạnh. Hiện nay, Buôn Đôn có gần 200 ha cây ca cao, tăng gần 70 ha so với cùng kỳ năm 2012.

Quốc An

Giá hồ tiêu tăng kỷ lục

Trong những ngày qua, giá hồ tiêu trên thị trường liên tục tăng cao ở mức kỷ lục trên 160.000 đồng/kg. Dù giá tăng cao nhưng tiêu trong dân không còn nhiều. Theo dự báo, giá hồ tiêu sẽ còn tiếp tục tăng ở mức cao trong thời gian tới.

Ảnh: Nguyễn Diệp
 

Những ngày qua, nông dân trong tỉnh rất phấn khởi khi giá hồ tiêu trên thị trường tăng lên từng ngày: từ mức 143.000 đồng/kg lên 160.000 đồng/kg và cao hơn nữa. Nếu hạt tiêu đảm bảo 3 tiêu chí về ẩm độ, tạp chất và dung trọng, giá mua sẽ đạt mức 175.000-180.000 đồng/kg. Tuy vậy theo Hiệp hội Hồ tiêu Chư Sê, lượng hồ tiêu trong dân và các đại lý lớn trên địa bàn huyện gần như đã bán hết từ lúc giá tiêu ở mức 130.000-140.000 đồng/kg.  

Bà Trần Ngô Thị Anh, ở thị trấn Chư Sê, bộc bạch: “Cách đây một tháng, gia đình vừa bán hết 7 tấn tiêu với mức giá 143.000 đồng/kg. Nếu để đến thời điểm này thì giá tiêu sẽ ở mức 175.000 đồng/kg. Chẳng ai nghĩ giá tăng cao đột biến như thế này. Tuy nhiên, với mức giá đã bán gia đình cũng hài lòng vì đã có lợi nhuận rồi”.

Theo Hiệp hội Hồ tiêu Chư Sê, nguyên nhân giá tiêu tăng cao đột biến trong những ngày qua là do sản lượng hồ tiêu trong năm 2013 của cả nước đạt thấp. Riêng huyện Chư Sê năng suất vụ vừa qua chỉ đạt 37,7 tạ/ ha, tổng sản lượng hồ tiêu trong năm 2013 chỉ đạt 7.581 tấn giảm gần 30% so với sản lượng năm 2012.
 

Thuốc và cách phòng trị bệnh chết nhanh trên cây hồ tiêu - Những vườn chưa bị bệnh: Phun và tưới gốc 2 lần cách nhau từ 7 ngày đến 10 ngày bằng 2 loại thuốc có hoạt chất khác nhau, như lần đầu dùng Aliette thì lần sau dùng Eddy… - Những vườn đã có tiêu bị bệnh chết nhanh: Phun và tưới gốc 3-4 lần cách nhau từ 5 ngày đến 7 ngày bằng các loại thuốc có hoạt chất khác nhau, ví dụ lần 1 dùng Aliette thì lần 2 dùng Alphamil lần 3 dùng Treppach-Bul... - Pha thuốc theo hướng dẫn trên bao bì của từng loại thuốc. - Chỉ mua và sử dụng những loại thuốc có ghi rõ đặc trị bệnh chết nhanh cho nhiều loại cây trong đó có cây tiêu như: Aliette; Eddy; Alphamil; Treppach-Bul; Mexyz; Alpine. (Nguồn:  Hiệp hội Hồ tiêu Chư Sê)

Trước việc giá tiêu liên tiếp tăng cao, trong khi giá các loại cây trồng khác như cà phê, cao su xuống thấp khiến nông dân các địa phương bắt đầu đổ xô trồng tiêu. Điều này dẫn đến nhiều hệ lụy rất nguy hiểm. Trong thời gian qua, toàn tỉnh đã trồng mới được trên 1.000 ha tiêu, nâng tổng diện tích tiêu trên địa bàn lên đến 8.600 ha. Hiện tại, nhiều nông dân như ngồi trên đống lửa trước tình trạng tiêu chết vì bệnh chết nhanh chết chậm. Thống kê sơ bộ của UBND huyện Chư Sê, toàn huyện đã có 74 ha tiêu bị bệnh.

Ông Hoàng Phước Bính-Phó Chủ tịch Hiệp hội Hồ tiêu Chư Sê cho biết: “Giá hồ tiêu tăng là điều rất mừng. Tuy nhiên, điều này cũng cảnh báo nhiều hệ lụy rất nguy hiểm như: phá vỡ quy hoạch cây trồng khác, hoặc những người có tiêu đang trong giai đoạn kinh doanh sẽ chăm sóc vượt mức yêu cầu dinh dưỡng bình thường. Vì vậy dễ dẫn đến việc lạm dụng phân bón hóa học dẫn đến cây tiêu dễ bị nhiễm sâu bệnh gây hại làm ảnh hưởng đến cây tiêu. Trước tình hình đó, Hiệp hội Hồ tiêu Chư Sê cũng đã cảnh báo người dân nếu trồng tiêu nên chọn phương thức bền vững, chi phí đầu tư thấp. Đặc biệt, chỉ trồng bằng nguồn vốn tự có của gia đình, không nên đi vay vì cây tiêu có tính rủi ro rất cao so với các loại cây trồng khác và chọn đất kỹ trước khi trồng…”.

Hồ tiêu là một trong những loại cây trồng có giá trị kinh tế cao, nhưng tính rủi ro cũng rất lớn. Việc giá tiêu tăng cao như hiện nay là một tín hiệu đáng mừng nhưng cũng tiềm ẩn những nỗi lo trong thời gian tới nếu người dân tiếp tục chạy đua mở rộng về diện tích